تکه ‏چین ‏نویسی، کوشش ‏های مدرن، رهیافت ‏های پست ‏مدرن (زمینه ‏ها، عناصر، روش ‏ها، تأثیرات و چالش ‏های نمایشنامه ‏نویسی تکه‏ چینانه

چکیده مقاله

ر طی سه دهه اخیر، تکه‏چین‏نویسی به عنوان گونه‏ای ادبی گسترش یافته، و به همین نسبت، به نماد دوران معاصر و بحران‏های آن تبدیل شده است. نگارش تئاتری نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در یک سده گذشته تجربیات متنوعی را به گنجینه ادبی و هنری جهان عرضه داشته است. از این منظر، پژوهش در مورد زمینه های پیدایش؛ روش‏ها، عناصر آفرینش؛ و تاثیرات معناشناختی آن ضرورتی غیرقابل انکار یافته است.
چه عواملی زیبایی‏شناسی یکپارچه و قطعی مبتنی بر نظام ارسطویی را خدشه‏دار و زیبایی‏شناسی تکه‏چینانه را به عنوان جایگزین آن مطرح ساخت؟ نقش‏آفرینان این تحول در حوزه تئاتر چه جریان‏ها و افرادی هستند؟ زیبایی‏شناسی تکه‏چینانه به عنوان جایگزین نظام ارسطویی چه ویژگی هایی دارد و چه اهدافی را دنبال می‏کند؟
با در نظر گرفتن پرسش‏های فوق و با توجه به کمبود منابع منسجم نظری پیرامون زیبایی‏شناسی تکه‏چینانه، به ویژه در حوزه تئاتر و به ویژه در زبان فارسی، این پژوهش به روش کتابخانه‏ای می‏کوشد چارچوبی مدون از چیستی، سیر تحول، تاثیرات، فرصت‏ها و چالش‏های آن فراهم آورد. در این راه، نخست رابطه تکه‏چین‏نویسی را با گرایش غالب فلسفی دوران معاصر - یعنی تکثرگرایی- نشان می‏دهد؛ سپس به تشریح زمینه های تاریخی و اجتماعی ظهور آن به عنوان یک قالب زیبایی‏شناسانه می‏پردازد و در ادامه چارچوب‏های نظری آن را تبیین می‏کند. دراین‏باره به دشوارهای واژگانی و دلالتی این مفهوم می‏پردازد و به خصوص یکی از مباحث مهم و بنیانی این مفهوم؛ یعنی تمایز یا تفاوت بین تکه‏چین مدرن و تکه‏چین پست مدرن را خاطرنشان می‏سازد. سخن پیرامون ناتمامیت به عنوان جوهره هویتی تکه‏چین و نیز انواع تکه‏چین قسمت پایانی این بخش از مقاله را تشکیل می‏دهد. در ادامه، سیر تحول تاریخی گرایش به زیبایی‏شناسی تکه‏چین، به‏ویژه در حوزه تئاتر تشریح می‏شود و بالاخره، در بخش پایانی مقاله نیز، به اختصار به برخی از تاثیرات زیبایی‏شناختی و فرصت‏ها و چالش‏های آن می‏پردازد.
یافته های حاصل از پژوهش نشان می‏دهد که مجموعه‏ای از عوامل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... که موجب خدشه‏دار شدن تصور یکپارچه و قطعی انسان از خودش، جهان، واقعیت و حقیقت شد و در دوران پست‏مدرن با عنوان تکثرگرایی توصیف می‏شود، زمینه های تبدیل شدن تکه‏چین را به عنوان گونه‏ اصلی و فراگیر این دوران فراهم کرد. این گونه، چنان که نشان داده‏ایم، بهترین ترجمان و وسیله تامین آن چیزی است که تحت عنوان مشارکت در هنر دوران معاصر دنبال می‏شود.