بهینه سازی چیدمان صندلی مسافران واگن های متروی شهری تهران

نویسندگانسمیرا فخرآور- محمد رزاقی - سعید مجیدی
همایشاولین همایش ملی بومی سازی صنایع ریلی ایران
تاریخ برگزاری همایش۱۳۹۰-۱۱-۱۱-۱۲
محل برگزاری همایشتهران
ارائه به نام دانشگاهدانشگاه هنر
نوع ارائهسخنرانی
سطح همایشملی

چکیده مقاله

سهولت تردد و جابه‌جایی مسافران در واگن‌های متروی شهری، از یک سو، به عوامل فیزیکی مانند ظرفیت واگن‌ها، تعداد صندلی‌ها، چیدمان آن‌ها و سیکل­های توقف مترو در ایستگاه­ها و از سوی دیگر بستگی به عوامل غیرفیزیکی نظیر انگیزه­های استفاده از مترو، ساختارهای اجتماعی، فرهنگ مردمان، و روابط بین جنسیت­های مرد و زن در جامعه دارد. بر اساس اطلاعات شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه، جابه‌جایی مسافران در داخل واگن‌های قطار و هم‌چنین در هنگام ورود و خروج به دشواری که بعضاً همراه با تعاملات ناخوشایند و تنش­زا بین مسافران می­باشد ا‌نجام می‌شود. این پژوهش با رفتارنگاری و بررسی الگو­های حرکتی کاربران مترو از زمان ورود تا خروج از واگن‌ها، تلاش دارد موجبات بهینه­سازی الگوهای حرکتی و دستیابی به یک چیدمان صندلی‌های واگن‌های متروی شهر تهران را فراهم آورد. فرمولاسیون این پروژه­ی پژوهشی از دو فاز پیوسته، مشتمل بر پژوهش و طراحی تشکیل شده است: در فاز پژوهشی، سه ایستگاه نمونه از خط 2 متروی تهران (ایستگاه­های صادقیه، امام خمینی و دانشگاه علم و صنعت) به مدت یک هفته و با روش مشاهده مشارکتی عامل (Active Participatory Observation) مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های این فاز، تاثیر چیدمان عناصر داخلی واگن­ها و از جمله، چیدمان صندلی‌ها در بروز مشکلات حرکتی مسافران را تایید و تبیین می­کند. در فاز  در حال تکوین طراحی، با استفاده از یافته­های فاز پژوهشی، طرح بهینه­ی جایگزین به منظور سهولت سیرکولاسیون حرکتی مسافران که از طریق تغییر چیدمان فعلی عناصر داخلی و صندلی‌های واگن­ها محقق می­شود پیشنهاد و مورد آزمون قرار می­گیرد. پیش‌بینی می­شود که در صورت بکارگیری طرح جایگزین، فضای بیشتری برای جابه‌جایی مسافران در داخل واگن‌ها و البته در هنگام ورود و خروج فراهم شود که این امر خود موجب افزایش رضایت کاربران مترو و کاهش برخی از ناهنجاری­های رفتاری بین کابران خواهد شد.